Hangi sebze ne için yararlıdır?
Birçok sebze düne kadar ağza sürülmezken artık mutfakların vazgeçilmezi. Tereye, bamyaya, kerevize sabıkalı sebzeler muamelesi yapıyorduk; ta ki ekranlardaki doktorlara kulak verinceye kadar...
Herkes bilir ki ete düşkün bir milletiz. Sebze tüketmiyor değiliz, ancak bazı sebzeler var ki onlarla yeni tanışır olduk. Vakti zamanında mutfağımıza girmeyen bu sebzeler, artık sofralarımızın baş konuğu. Tereyi, rokayı, kuşkonmazı, ebegümecini doktorlar sayesinde sevdik dersek yanılmış olmayız. Doktorlar ekranlara çıkıp 'Brokoli kansere, enginar kalbe, ebegümeci mideye iyi geliyor' diye anlattıkça sebze yemeyenlerin de iştahı kabardı. Rokasız, kuzukulaksız, teresiz salata yapmaz olduk.
Bursa Bahar Hastanesi Beslenme Uzmanı Şule Çınar'a göre doktorlar sebzenin faydasını anlattıkça yeşillikler mutfaklarda daha fazla yer edindi. 8-12 yaş grubunun sebzeyi hiç sevmediğini, sınavlarla boğuşan gençlerin fast-food tükettiğini belirten Çınar, eski insanların doğal beslendiğini hatırlatıyor ve uzun yaşamanın sırrının sebzelerde saklı olduğunu söylüyor. Çınar, düzenli sebze tüketen insanların kolay kolay hastalanmayacağını anlatıyor. Zira ilaçlar da sebze ve meyvelerin işlenmiş hali.
Hacettepe Üniversitesi Hastanesi Beslenme Uzmanı Nuray Kuyrukçu, hangi sebzenin neye iyi geldiği konusunda bir yönlendirmede bulunmadığını aktarıyor. Hatta doktorların bunu yapmasını doğru bulmuyor. Karışık beslenmeyi tavsiye ediyor, çünkü herkesin bünyesi farklı. Kuyrukçu'ya göre kişi hangi sebzeyi seviyorsa onu yemeli ve pazarda hangisi ucuzsa onu tercih etmeli. Mevsimi olan sebze meyve zaten bol, fiyatı da uygun. Dolayısıyla onları kullanmakta yarar var.
***
Hangi sebze neye iyi geliyor?
Brokoli: Kansere karşı kalkan. Kemik erimesine de birebir. Ayrıca vücudun mineral ve demir ihtiyacını karşılıyor.
Brüksel lahanası: Yüksek tansiyonu düşürür. Akciğer, mide, kalınbağırsak kanserlerine karşı koruyucudur. Kansızlığa iyi gelir.
Kereviz: Güçlü bir idrar söktürücü. Böbrek üstü bezlerini çalıştırıyor. Sivilcelerin geçmesini sağlıyor. Karaciğerin şişliğini gideriyor, yorgunluğa ve sinire iyi geliyor.
Enginar: Kalbin ve karaciğerin dostu. Vücuda dinçlik veriyor, kalp adalelerini güçlendiriyor, mide ve bağırsakları dezenfekte ederek ishali durduruyor. Beyin yorgunluğunu geçiriyor.
Kuzukulağı: Safra ve idrar söktürücü. Bitkinliği giderici. Romatizma, böbrek ve gut hastalığı olanların yememesi gerekiyor.
Pazı: Vücuda kuvvet verir. İdrar söktürür, kabızlığı giderir ve idrar yollarında yanma şikâyetlerini azaltır.
Kuşkonmaz: Böbreği toksinlerden arındırıyor ve besinlerin hazmedilmesini kolaylaştırıyor. Kalp hastalıklarına iyi geliyor.
Bamya: Halsizliğe iyi geliyor, kabızlığı gideriyor, idrarı söküyor.
Pırasa: Mide-bağırsak rahatsızlıkları, deri hastalıkları ve damar sertliğine iyi geliyor.
Madımak: Basura, doğum sonrası kanamalara faydalı. Kan şekerini düşürür. İdrar artırıcı ve söktürücüdür.
Ebegümeci: Gastrit ve ülsere birebir. Balgam söktürür, öksürüğü keser. Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar.
Karnabahar: Göğüs kanserine karşı koruyucu. Dalak hastalıklarına iyi gelir, zihin yorgunluğunu giderir, idrar söktürür.
Semizotu: Kanı temizliyor, idrar söktürüyor. Böbrekteki kumu döküyor. Şeker hastalarının susuzluğunu azaltıyor.
Roka: Karaciğer dostu olarak nam salan roka; hazmı kolaylaştırıyor, iştahı açıyor, böbrekleri çalıştırıyor ve idrar söktürüyor.
Tere: Gribe iyi geliyor. Kansere karşı koruyor. Bağırsaklardaki solucanları döküyor. Kanı tazeliyor, hazımsızlığı gideriyor.
Sebze bizde zaten sevilir
Tijen İnaltong (Mutfak Kültürü Araştırmacısı): Son yıllarda doktorlar medya aracılığıyla sebzelerin, otların faydalarını anlatıyor. Şüphesiz bu, Türk insanının sebzeye yönelmesinde etkili olmuştur. Ancak sebze bizde zaten sevilir. Anadolu'da bostanı olmayan, biber-patlıcan kurutmayan, salça-turşu yapmayan insan yoktur. Hangi yemek kitabını açarsanız açın sebzelerle yapılan çeşitlerin ağırlıkta olduğunu görürsünüz. Türk mutfağı belki de 'zeytinyağlılar' başlığı altında bir sınıf içeren tek mutfak. Etli veya etsiz sebze yemekleri, sebzelerle yapılan çorbalar, börekler, salatalar her zaman sevilerek yenmiştir.