"İYE" olarak da adlandırılan idrar yolu enfeksiyonu, üriner sistem, böbrekler, mesane veya üretranın herhangi bir yerinde E. coli başta olmak üzere bakterilerin neden olduğu, vücutta en çok görülen ikinci enfeksiyon türüdür.
Mesane enfeksiyonları böbrek enfeksiyonlarından daha yaygındır. Bakteriler üretraya girip mesaneye doğru ilerlediğinde meydana gelirler. Mesane enfeksiyonu için tıbbi terim "sistit" dir.
Bakteriler daha da yükseğe, böbreklere ulaştığında böbrek enfeksiyonları meydana gelir. Böbrek enfeksiyonu için tıbbi terim "piyelonefrit" dir. Hem mesane hem de böbrek enfeksiyonları kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.
İdrar yolu enfeksiyonu yaşandığında, mesane ve üretra astarı kızarır ve tahriş olur. Alt karın bölgesi veya pelvik bölgede ağrı, daha sık idrara çıkma isteği, idrar yaparken yanma veya ağrı, idrarda kötü koku ve renginde anormal koyuluk, ani gelen idrara çıkma ihtiyacı hissedilmesine rağmen çok az idrar yapılabilmesi idrar yolu enfeksiyonunun en sık görülen belirtileridir.
İdrar Yolu Nedir?
İdrar yolu, vücutta idrarla ilgilenen organ grubudur. İdrar yolu şunları içerir:
- Böbrekler – Bunlar, idrar yapmak için kanı süzen fasulye şeklindeki 2 organdır.
- Mesane – İdrarı depolayan balon şeklinde bir organdır.
- Üreterler – İdrarı böbreklerden mesaneye taşıyan 2 tüptür.
- Üretra – İdrarı mesaneden vücudun dışına taşıyan tüptür.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Türleri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonu çeşitleri kabaca şöyle sıralanabilir.
Üretrit: İdrarı mesaneden vücudun dışına taşıyan tüpün enfeksiyona üretrit adı verilir. Üretrit durumunda görülen idrar yolu enfeksiyonu belirtileri, idrarda veya menide kan görülmesine, idrar yaparken yanmaya, penis ve vajina akıntısına, cinsel ilişki veya boşalma sırasında ağrıdır.
Sistit: Mesanede enfeksiyon oluşması durumudur. Çoğu zaman iltihaplanmaya mesane içindeki Escherichia coli (E.coli) adı verilen bakteriler neden olur. E.coli'nin mesaneye nasıl girdiği her zaman açık değildir, ancak bilinen bazı risk faktörleri şunlardır:
- Tuvalete gittikten sonra poponuzu arkadan öne doğru silmek, seks yapmak, doğum kontrolü için bir diyafram kullanmak
- Kabızlık ve yeterince su içmemek idrar problemlerini ağırlaştırabilir ve ayrıca sistit için risk faktörleridir.
Herkes sistit geliştirebilse de, kadınlar tarafından daha sık görülür. Tüm kadınların neredeyse yarısı yaşamları boyunca en az bir sistit epizodu yaşarlar. Yaklaşık 3 kadından 1'i 24 yaşına kadar en az bir sistit epizodu geçirmiş olacaktır. Sistit ağrılı olabilse de ciddi bir sağlık sorunundan çok can sıkıcıdır ve genellikle kendi kendine birkaç gün içerisinde geçer.
Piyelonefrit: Böbreklerin enfeksiyonudur, idrar yollarındaki anatomik bir bozukluk nedeniyle idrarın mesaneden böbreklere doğru geri kaçması nedeniyle ortaya çıkabilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Neden Olur?
İdrar yolu enfeksiyonunun en yaygın nedeni bakteriler gibi mikroorganizma türlerinin enfeksiyon oluşumuna yol açmasıdır. Ortak kullanım alanları olan havuz, deniz, hamam, sauna gibi ıslak ortamlar, genital hijyene dikkat edilmemesi, cinsel ilişki, sık partner değişikliği bu bakterilerin idrar yoluna girmesi ile ortaya çıkar. Ayrıca antibiyotik kullanımı, diyabet, yetersiz sıvı alımı ve buna bağlı yetersiz idrar çıkışı da idrar yolu enfeksiyonunun nedenleri arasında yer alır.
Vücut direncinin düşmesine neden olabilecek durumlar; kronik hastalıklar, travmalar; idrar yolu anomalileri, idrar yolu tıkanıklıkları, taş hastalıkları, kateter kullanımı, çeşitli doğum kontrol yöntemleri (diyafram gibi) ve menopoz idrar yolu enfeksiyonu da daha az karşılaşılabilen belirtilerdir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonu için yaygın belirtiler, idrar yaparken yanma ve ağrı, sık idrara çıkma, idrar renginde bulanıklık, idrarın kötü kokması, idrarda kan, ateş, bel ve kasık ağrısı, peniste veya vajinada kıvamlı akıntı gelmesidir. Ayrıca bulantı ve kusma şikayetleri de görülebilmektedir.
İdrar yolu enfeksiyonunun belirtileri genel olarak şunlardır:
- İdrar yaparken ağrı veya yanma
- Sık idrara çıkma (özellikle geceleri)
- İdrarda renginde bulanıklık veya koyulaşma
- İdrarın kötü kokması
- İdrardan kan gelmesi
- Kasık, pelvik bölge ve/veya kaburgaların hemen altında böbreklerin olduğu yerde ağrı
- Yorgunluk
- Ani idrara çıkma
- İdrara çıkıldığı halde hala idrar varmış gibi hissetme
- Vajina veya penis ucunda kıvamlı akıntı
- Hafif veya yüksek olabilen ateş
- Mide bulantısı ve kusma
İdrar Yolu Enfeksiyonuna Ne İyi Gelir?
İdrar yolu enfeksiyonları genel olarak antibiyotik ile tedavi edilir. Bunun yanında hafif semptomlu idrar yolu enfeksiyonlarını iyileştirmek ya da antibiyotik ile birlikte tedaviyi hızlandırmak için, yaşam ve beslenme tarzında bazı değişiklikler yapmak idrar yolu enfeksiyonuna iyi gelir. Uygulayabileceğiniz yöntemler şunlardır:
- Bol su içmek, idrarı seyreltmeye ve bakterileri temizlemeye yardımcı olacağından iyi gelir.
- Kahve, alkol ve/veya kafein içeren içecekleri azaltmak
- C vitamini vitamini alımını arttırmak
- Şekersiz kızılcık suyu içmek
- Yoğurt, kefir gibi probiyotik içerikli gıdalar tüketmek
- Mesane basıncını azaltmak için karna ısıtma yastığı kullanmak
- İdrarI tutmamak
- Kişisel temizlik ve hijyene önem vermek
Limon sıkılmış su, soğan suyu kürü, maydanoz, karbonat, kekik ve yeşil çay idrar yoluna iyi gelen bitkisel çözümler arasında yer almaktadır.
İdrar Yolları Enfeksiyonu Nasıl Tedavi Edilir?
Sadece mesaneyi tutan, septik seyretmeyen basit idrar yolu enfeksiyonları için; genital hijyene dikkat edilmesi, bol ve sirkadyen (aralıklı-güne yayarak) sıvı alımı ve kısa süreli düşük doz antibiyotikler tercih edilmektedir. Kana yayılmış veya böbreği tutan septik idrar yolu enfeksiyonlarında ise uzun süre antibiyotik kullanımı uygundur ve hasta seyrine göre hastane yatışı ve damar içine sıvı ve yüksek doz antibiyotik tedavileri gerekebilmektedir.
Çoğu idrar yolu enfeksiyonu antibiyotik haplarla tedavi edilir. Bu haplar, enfeksiyona neden olan mikropları öldürerek çalışır. Mesane enfeksiyonunuz varsa, muhtemelen 3 ila 7 gün boyunca antibiyotik almanız gerekecektir. Böbrek enfeksiyonunuz varsa, muhtemelen daha uzun süre – belki 2 haftaya kadar antibiyotik kullanmanız gerekecektir. Böbrek enfeksiyonunuz varsa, hastanede tedavi edilmeniz de gerekebilir.
Belirtileriniz, antibiyotik kullanmaya başladıktan sonraki bir gün içinde düzelmeye başlamalıdır. Ama aldığınız tüm antibiyotik haplarını bitirmelisiniz. Aksi takdirde enfeksiyonunuz geri gelebilir. Gerekirse, mesanenizi uyuşturmak için bir ilaç da alabilirsiniz. Bu ilaç, idrar yolu enfeksiyonlarının neden olduğu ağrıyı hafifletir. Aynı zamanda idrar yapma ihtiyacını da azaltır.
kaynak: memorial.com.tr 